Η περιοδοντολογία αποτελεί μια ειδικότητα της οδοντιατρικής που αφορά την αντιμετώπιση των νόσων του περιοδοντίου, δηλαδή των στηρικτικών ιστών που περιβάλλουν τα δόντια. Οι νόσοι των ούλων είναι υπεύθυνες για την απώλεια περισσότερων δοντιών, από ότι όλα τα άλλα οδοντικά νοσήματα μαζί.
Η πιο κοινή αιτία δημιουργίας παθήσεων των ούλων είναι η μικροβιακή πλάκα. Είναι μία κολλώδης, σχεδόν αόρατη μεμβράνη, που σχηματίζεται στην επιφάνεια των δοντιών σε καθημερινή βάση. Με την βοήθεια του σάλιου η μικροβιακή πλάκα σκληραίνει (ενασβεστιώνεται) και μετατρέπεται σε τρυγία (τη γνωστή πέτρα).
Όπως σχηματίζεται σε στιβάδες, η τρυγία εξακολουθεί να καλύπτεται και να συγκρατεί περισσότερα μικρόβια, που προκαλούν φλεγμονή των ούλων σαν αποτέλεσμα της επίδρασης των βλαβερών ουσιών, που παράγονται από αυτά.
Ατομικοί παράγοντες που περιλαμβάνουν το κάπνισμα, ορμονικές διαταραχές όπως διαβήτης, η εγκυμοσύνη κ. α., ή η μειωμένη τοπική αντίσταση του περιοδοντίου μπορεί να κάνουν την κατάσταση των ούλων χειρότερη, γιατί τροποποιούν την αντίσταση του ατόμου και παρεμβάλλονται στην προστατευτική δράση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα των νοσημάτων των ούλων είναι η αιμορραγία. Ο κρυφός κίνδυνος είναι ότι ούλα κόκκινα, διογκωμένα ή που αιμορραγούν, συχνά προκαλούν τόση λίγη ενόχληση και αναπτύσσονται τόσο αργά, που οι ασθενείς δέχονται την κατάσταση ως φυσιολογική.
Στην περιοδοντίτιδα οι ίνες των ούλων και του περιοδοντίου καταστρέφονται, το οστούν απορροφάται και τα ούλα αποκολλούνται από το δόντι. Όπως η καταστροφή του οστού προχωρεί, τα δόντια αλλάζουν θέση, συχνά δημιουργούνται αποστήματα και τελικά τα δόντια χάνονται.
Η ουλίτιδα είναι μία επιφανειακή φλεγμονή των ούλων που προκαλείται από μικροβιακά ερεθίσματα, την μικροβιακή πλάκα, ενώ η περιοδοντίτιδα είναι χρόνια φλεγμονή όλων των ιστών του περιοδοντίου και προχωρημένο στάδιο της ουλίτιδας που έμεινε αθεράπευτη.
Στα αρχικά στάδια της νόσου, η θεραπεία εκτός από τη διδασκαλία της στοματικής υγιεινής και την αποτρύγωση περιλαμβάνει κυρίως απόξεση κάτω από τα ούλα.
Διάφορα ειδικά εργαλεία χρησιμοποιούνται για την απομάκρυνση της πλάκας, της τρυγίας και των ιστών που φλεγμαίνουν στους θυλάκους γύρω από το δόντι και λειαίνουν επίσης τη ριζική επιφάνεια. Έτσι απομακρύνονται οι αποικίες μικροβίων και τα μηχανικά και χημικά ερεθίσματα που προκαλούν φλεγμονή.
Στις περισσότερες περιπτώσεις αρχικών σταδίων της νόσου, η απόξεση και η σωστή καθημερινή στοματική υγιεινή αρκούν για ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Το πρώτο και πιο σημαντικό στάδιο είναι η εκμάθηση του σωστού καθαρισμού των δοντιών. Ο οδοντίατρος πρέπει να εφαρμόσει ένα ατομικό πρόγραμμα στοματικής υγιεινής για κάθε ασθενή. Όλα τα προγράμματα περιλαμβάνουν κυρίως σωστό βούρτσισμα με κατάλληλη βούρτσα και σκοπεύουν στον καθαρισμό των δοντιών χωρίς να προκαλούν ζημιά στα δόντια ή στα ούλα.
Το οδοντικό νήμα και τα βουρτσάκια μεσοδοντίων διαστημάτων είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την απομάκρυνση της οδοντικής πλάκας από τις δύσκολες περιοχές μεταξύ των δοντιών. Καθημερινή, σωστή στοματική υγιεινή θα περιορίσει το σχηματισμό της πλάκας και της τρυγίας. Η τρυγία αφαιρείται μόνο από τον οδοντίατρο με την χρήση ειδικών εργαλείων.
